Inclusiviteit: het begint bij jezelf

Het is interessant, en erg divers, met ervaringsdeskundigen en experten op dat gebied uit een aantal landen zoals Tanzania, RD Congo, Honduras, El Salvador, Guatemala, Guinée, Burkina Faso, en ook uit België. De studiedag is een mooie illustratie van wat jarenlang werken rond diversiteit en inclusie teweeg kan brengen op vlak van dynamieken, op vlak van veranderingen, op vlak van samenwerking en leren. Indrukwekkend.

Ik neem deel aan een van de vele workshops, waar een exposé wordt gegeven over de geschiedenis van diversiteit en inclusie, en dat eindigt bij het kruispuntdenken en intersectionaliteit. Complexe begrippen, maar helder uitgelegd.

Tegen het einde van de workshop wordt er een zijsprongetje gemaakt naar de overheid, en haar rol en verantwoordelijkheid naar vrouwenorganisaties toe en organisaties in het algemeen die werken rond gender en inclusie. De spreker in kwestie is afkomstig van zo een organisatie, en laat haar ongenoegen blijken over het feit dat de huidige en toekomstige overheid hoogstwaarschijnlijk nog verder gaat beknibbelen op de subsidies van deze organisaties.

Dat dat toch wel erg jammer is, zo zegt ze, want we kunnen de vragen gewoon niet bijhouden. We krijgen zoveel vragen van scholen, zorgcentra, enzovoort om hun organisatie meer inclusief te helpen maken. En dat gaan we zonder subsidies niet meer kunnen doen.

Want, vervolgt ze, zonder subsidies worden we gewoon ‘vermarkt’. Wat betekent dat we ons werk dan niet meer kunnen doen. En dan moeten we als ‘consultant’ gaan werken.  Laat duidelijk zijn. Ikzelf zal nooit, NOOIT, op die manier kunnen werken.

Ik luister met verstomming naar die laatste zinnen. Haar nonverbale uitdrukking liegt er niet om. Het woord ‘consultant’ en de laatste zin worden bijna uitgespuwd.

Welke overtuiging maakt dat ze dit zegt?

Zijn diversiteit en inclusie maatschappelijke thema’s en dus vooral de verantwoordelijkheid van de overheid om hier zoveel mogelijk op in te zetten? Met name door organisaties, die hier rond werken, te subsidiëren?  Is dit haar achterliggende overtuiging?

Vindt ze dat organisaties geen eigen budget mogen uitgeven om te werken aan diversiteit en inclusie?

Diversiteit en inclusie ZIJN maatschappelijk belangrijke thema’s, geen discussie mogelijk.

Maar moet dit enkel via subsidies ‘opgelost’ worden?

Diversiteit en inclusie zijn maatschappelijk belangrijke thema’s EN DUS de verantwoordelijkheid van iedereen die hiertoe kan bijdragen. Ouders, familie, sociale netwerken, scholen, jeugdbewegingen, bedrijven, vakbonden, vrijetijdsorganisaties enzovoort.

Maar, het kan toch niet de exclusieve verantwoordelijkheid van een overheid zijn om ervoor te ‘zorgen’ dat de maatschappij inclusiever wordt. Is dat niet net heel exclusief denken? Paternalistisch, betuttelend zelfs op deze manier?

Het is niet de overheid die exclusief rond maatschappelijke thema’s dient te werken. De overheid heeft een grote rol te spelen, en kan sensibiliseren, campagne voeren, zelf het goede voorbeeld geven, de juiste context mee creëren, organisaties ondersteunen via subsidies.

Echter, elk initiatief, gesubsidieerd of niet, dat ertoe bijdraagt dat mensen meer inclusief denken en handelen, zou toegejuicht moeten worden.

Of dit nu gebeurt door het begeleiden van een organisatie via subsidies, dan wel uitgedragen wordt door een bedrijf in de privésector.

Zolang het de maatschappij ten goede komt op een ethisch verantwoorde manier vanuit betrokkenheid en authentiek engagement rond dit thema is dit allemaal goed.

Met en zonder subsidies.

Ook dat is inclusief denken, en handelen.

Ik hoor die dag vele getuigenissen van mensen die inclusie en (gender)gelijkheid in de praktijk hebben gebracht en dat nog steeds doen, elke dag opnieuw. Boven zichzelf uitstijgen, anderen inspireren. Getuigenissen die stuk voor stuk de levens van deze mensen zelf hebben veranderd en blijven veranderen. Ik hoor die dag verschillende keren dat – als je iets teweeg wil brengen – je eerst zelf in de spiegel dient te kijken, en dat verandering bij jezelf begint.

Ik wilde dat achteraf graag aan die inclusie-experte vragen, namelijk hoe zij dat dan doet in haar eigen leven. Op het moment zelf deed ik het niet, verbaasd als ik was en even met mijn mond vol tanden. En vooral bang dat ik het (hopelijk) verkeerd begrepen had.