Systemisch

Een systemische aanpak betekent dat we het systeem in acht nemen waarbinnen een organisatie en haar medewerkers bewegen: alles hangt met alles samen. 

Wat betekent dit?

Een simpel voorbeeld: wanneer we een vorming organiseren heeft dit op de eerste plaats tot doel dat bepaalde competenties worden versterkt. Echter, wanneer medewerkers niets doen met deze competenties, dan verandert er uiteindelijk niets in de praktijk. Tijdens de vorming kijken we dan ook verder en hanteren we werkvormen die toelaten na te denken hoe deze competenties na de vorming kunnen worden toegepast. 

Een ander voorbeeld: bij het begeleiden van een strategie-oefening is het de bedoeling dat er een nieuwe strategie tot stand komt. Het eindresultaat dient echter tot niets indien de strategie niet wordt omgezet in een dagelijks beleid. Om dit mogelijk te maken dienen we dan ook reeds van bij het begin van de oefening rekening te houden met wat er speelt in de omgeving, wat de beschikbare middelen zijn, welke de competenties zijn die momenteel aanwezig zijn en nodig in de toekomst, etc., of kortom we nemen het systeem in acht waarbinnen de organisatie en haar medewerkers bewegen. Indien we dit niet doen dan heeft onze begeleiding geen enkel nut en wordt het niet meer dan een theoretische denkoefening.

In een systemische logica heeft de werkelijkheid meerdere lagen. De gelaagdheid die we waarnemen en expliciet zichtbaar is noemen we de bovenstroom.  Tegelijk is er ook een gelaagdheid die we niet zien maar er wel is en invloed uitoefent; dit is de onderstroom.

Dit betekent niet dat we ons bij elke vraag of opdracht afvragen of er meer achter zit. Dit is vaak niet nodig wanneer vragen punctueel of goed afgebakend zijn vb. het helpen opzetten en begeleiden van een intern leertraject rond een bepaald thema, of het helpen compileren van een eindrapport, of het uitvoeren van een vorming die bedoeld is om technische competenties van een groep medewerkers te verhogen. 

Door de vraag goed te kaderen kan het echter soms duidelijk worden dat de oorspronkelijke vraag niet de echte vraag is, dat er meer aan de hand blijkt te zijn dan wat eerst gedacht was, of dat oorspronkelijk operationele vragen best meer strategisch dienen bekeken te worden. Bijvoorbeeld een vraag om mee na te denken over hoe medewerkers sterker gemotiveerd kunnen worden kan in feite ook betekenen "Wat doen we aan de steeds grotere werkdruk terwijl we steeds minder middelen tot onze beschikking hebben?"

Eigenaarschap

Een voorbeeld

Een tijdje geleden begeleidde Humanya een leertraject in een van de Vlaamse provincies. Het leertraject had tot doel om medewerkers van verschillende diensten met en van elkaar te laten leren rond het thema "participatie" in projecten. Provinciale medewerkers nemen regelmatig deel in projecten waar verschillende stakeholders bij betrokken zijn zoals burgers, overheidsdiensten, privébedrijven, actiegroepen etc. Vaak leiden ze deze projecten ook of zitten ze in een kernprojectteam. Een van dé aspecten die dergelijke projecten al dan niet succesvol maken is de mate waarin en de manier waarop al deze actoren eigenaarschap opnemen voor het project waaraan ze - de ene al actiever dan de andere - deelnemen.  Tijdens het traject besteedden we dan ook veel aandacht aan het uitwisselen van ervaringen en leermodellen rond het opnemen van eigenaarschap en het verhogen van betrokkenheid in projecten.